આજ ની "ટૂંકી વાર્તા"..." મહાન કોણ? "

ચીનના સમ્રાટ ખૂબ જ જ્ઞાની હતા. તેઓ બધાનો આદર કરતા. એક દિવસ તેમના દરબારમાં ચીનના પ્રખ્યાત જ્ઞાની તત્વવેત્તા કૉન્ફ્યુશિયસ પધાર્યા. 

ચીનના સમ્રાટે તેમનું સ્વાગત કર્યું અને જ્ઞાનચર્ચા માટે થોડા દિવસ મહેલમાં રોકાવાનો આગ્રહ કર્યો.

બીજા દિવસે જ્ઞાનચર્ચાનો આરંભ થયો. ચીનના સમ્રાટે ખૂબ જ વિનયથી મહાત્મા કૉન્ફ્યુશિયસને પ્રશ્ન કર્યો, ‘મહાત્માજી, દેવ કરતાં પણ વધુ મહાન વ્યક્તિ કોણ? મને તેની પાસે લઈ જાઓ.’

કૉન્ફ્યુશિયસે જવાબ આપ્યો, ‘સમ્રાટ તમારે ક્યાંય જવાની જરૂર નથી. દેવ કરતાં મહાન વ્યક્તિ તમે પોતે જ છો; કારણ કે જે સત્યને જાણવાની જિજ્ઞાસા રાખે છે, સત્યને શોધે છે તે વ્યક્તિ પોતે મહાન છે.’

સમ્રાટે કહ્યું, ‘આભાર મહાત્માજી. જો એમ હોય તો મને મારા કરતાં વધુ મહાન વ્યક્તિનાં દર્શન કરાવો.’

કૉન્ફ્યુશિયસે સ્મિત કરીને જવાબ આપ્યો, ‘સમ્રાટ, તો મારાં દર્શન કરો. તમારાથી વધુ મહાન વ્યક્તિ હું છું; કારણ હું સત્યને જાણું છું. સત્યને પ્રેમ કરું છું.’

સમ્રાટે કૉન્ફ્યુશિયસના પગ પકડીને નમન કરતાં કહ્યું, ‘અવિનય માફ મહર્ષિ, પણ તમારી નજરમાં જે સર્વોત્તમ મહાન હોય તે વ્યક્તિ દુનિયામાં ક્યાંય પણ હોય તો મને તેની પાસે લઈ જાઓ.’

કૉન્ફ્યુશિયસ બોલ્યા, ‘મહારાજ, તમારી આસપાસ ઘણા મહાન માણસો વસે છે. તમારી રાજધાનીના પાદરની સીમમાં ચાલો.’

સમ્રાટ ત્યાં ગયા. રાજધાની પછીના ખુલ્લા વગડામાં ૯૫ વર્ષનાં એક વૃદ્ધ ડોશી કોદાળીથી કૂવો ખોદી રહ્યાં હતાં.

તેમના તરફ આંગળી ચીંધીને કૉન્ફ્યુશિયસ બોલ્યા, ‘આ ડોશી મહાન છે. તેને કૂવો ખોદવાની કોઈ જરૂર નથી. માત્ર પોતાને જરૂર હોય તો જ કામ કરવું સ્વાર્થ છે. જે બીજાને ખપમાં આવવા આવી રીતે નિર્લિપ્ત બની કામ કરે છે તે વાસ્તવમાં મહાન છે. સ્વાર્થ વિના નિ:સ્વાર્થ કાર્ય કરીને અન્યને મદદરૂપ થનાર મહાન છે.’

સમ્રાટે ડોશીને વંદન કર્યા.

◠◡◠ જ્ઞાન સાથે ગમ્મત ◠◡◠